Alles over modelbouwlijm | Deel 2

Overige plasticsoorten

Soms weet je niet van welk plastic iets is gemaakt en welke lijm je ervoor moet hebben. Vaak staat in het plastic onderdeel de soortnaam geprint, zoals bij speelgoed en huishoudelijke apparaten, of is het type algemeen bekend zoals bij PVC-buis. Sommige plastics daarvan reageren evenals polystyreen op bepaalde oplosmiddelen waardoor te lijmen delen aan elkaar smelten. Voorbeelden zijn ABS en PVC. Deze zijn prima te lijmen met bijvoorbeeld Ruderer L530 lijm uit tube. Bovendien zijn plastics hiermee ook aan andere materialen te lijmen, zoals hout, keramiek en plexiglas. Ruderer is bijvoorbeeld ook een ideale lijm voor Raboesch / Maquett profielen. Een vergelijkbare tubelijm is UHU Allplast, of UHU Extra. Speciaal voor ABS is er vloeibare ABS-lijm van Tamiya. Hiermee zijn bijvoorbeeld Lego-steentjes aan elkaar te lijmen. Voor zachte, oplosbare plastics is bij onduidelijkheid altijd de dun vloeibare “alleskunner” van Albion (Flexifile) te proberen, een lijm die ook vrijwel geen resten achterlaat.

Niet te lijmen

Een aantal plastics is niet te verlijmen, zoals PE (polyetheen/polyethyleen) en PP (polypropeen/polypropyleen). Denk bijvoorbeeld aan tuinmeubilair, afwasteiltjes, plantengieters, e.d. Deze kunststoffen reageren niet op de oplosmiddelen in plasticlijmen. Bovendien zijn ze wat “vettig” waardoor ook contactlijm niet werkt. Kijk maar eens op verpakkingen: alle lijmfabrikanten vermelden op hun producten dat deze niet voor PE en PP zijn geschikt. Tegenwoordig zijn er wel technieken die met een hete smeltdraad PE en PP kunnen lassen. Dat is een klus voor de vakman met kennis van zaken en een goed uitgeruste werkplaats.

EPS (piepschuim)

Piepschuim kan niet tegen lijm met oplosmiddelen; het materiaal “verbrandt” en de hechting is niet goed. Gebruik in plaats daarvan UHU Por, secondelijm speciaal geschikt voor EPS, knutsellijm, of PVA-lijm (zie hieronder).

Resin

Resin is een tweecomponenten polyurethaanhars (PU), al jaren bekend is bij hobbyisten in de vorm van in mallen gegoten (after-market) onderdelen of complete bouwkits. Na voorbehandeling zijn resin delen uitstekend met secondelijm aan elkaar te plakken. Dun vloeibaar, medium, dik of gel, alle soorten werken. Welke het beste bevalt, is een kwestie van ervaringen. Hoe beter de passing, hoe dunner de secondelijm kan zijn en hoe minder kans op lijmresten. Een andere top-kandidaat voor resin is tweecomponentenlijm (2K epoxyharslijm). Eenmaal vermengd geeft 2K-lijm anders dan secondelijm meer tijd voor corrigeren en vormt het na uitharden een vrijwel onbreekbare laag. Ideaal voor bijvoorbeeld resin rompdelen van schepen, tanks en vliegtuigen. Een nadeel van 2K-lijm is de wat grove structuur: de lijm is dik en kan uitlopen, plaknaden moeten vrijwel altijd (machinaal) worden bewerkt met slijpen en schuren. Voordeel is de vulkracht: 2K-lijm is vaak direct naad-overbruggend waardoor er nauwelijks of geen vulmiddel nog is.

PLA (Poly Lactic Acid)

Een bio-kunststof gemaakt uit melkzuur en toevoegingen. Onder meer vanwege de zachte structuur en glad oppervlak populair voor 3D-printen. Ook PLA-objecten kunnen het beste met secondelijm of 2K-lijm worden gelijmd.

Contactlijm

Twee contactlijmen zijn al genoemd: secondelijm en 2K-lijm: deze types kleven twee contactoppervlakken aan elkaar zonder versmelting. Beide oppervlakken worden ingesmeerd en moeten enige tijd drogen. Daarna worden de delen op elkaar gedrukt voor een sterke verbinding. Let hierbij op het voorschrift van de fabrikant, vermeld op de verpakking. Andere soorten zijn flexibele kit-achtige lijmen zoals UHU Power en UHU twist & glue, vooral te gebruiken voor verlijmen van totaal verschillende materialen zoals karton op plastic, of rubber op hout.

PVA (Poly Vinyl Acetaat) lijmen

Een verzamelnaam voor watergedragen, veelal ook met water verdunbare lijmen zoals witte houtlijm. Naast het krachtig aan elkaar verlijmen van houtsoorten kan is deze lijm ook voor andere materialen geschikt, waaronder plastic. In de modelbouwhobby wordt deze vaak voor het lijmen van glasdelen (clear parts) gebruikt. PVA-lijm bijt niet in het plastic, zoals gewone plasticlijm, en beschadigt de onderdelen dus niet en droogt glashelder op. Bovendien kunnen nog vochtige lijmresten met water worden schoongemaakt. Een voorbeeld is Revell Contacta Clear. Met een handig kwastje aan de dop is deze lijm dun en gelijkmatig aan te brengen. Vanwege de brede toepasbaarheid zijn ook veel merken “landschapslijmen” zoals van Busch, Faller, Noch en Woodland PVA-lijmen. De sterkte van de verbinding hangt bij PVA-lijm vooral van de toegepaste materialen af. Vooral bij plastics is de verbinding minder sterk, maar het voordeel van schoon werken zonder lijmvlekken is een groot pluspunt.

Hout

In het bovenstaande is (witte) houtlijm al genoemd. Een sterke verbinding is ook mogelijk met UHU Hart, secondelijm en 2K-lijm. Hout heeft ook als voordeel dat er voor aanvullende sterkte in combinatie met lijm ook nog een spijkertje door kan worden geslagen, zoals in de houten scheepsmodelbouw gebruikelijk. Ook in de treinenmodelbouw en scenery is hout steeds vaker terug te vinden: huisjes en toebehoren van met laser uitgesneden (lasercut) hout of karton. Lasercut-onderdelen vragen vaak meer precisie met lijmen, hiervoor is bijvoorbeeld de LaserCut-lijm van Faller met naald heel prettig.

Tot slot

Bij aanschaf van diverse lijmen is het altijd verstandig de website van de lijmfabrikant voor juiste toepassing en aanvullende tips te raadplegen. Ondanks richtlijnen kan het voorkomen dat een lijm toch niet goed hecht of nare resten achterlaat. Test de lijm bij voorkeur eerst, bijvoorbeeld met wat stukjes afvalmateriaal. Ook op YouTube is er veel beeldmateriaal met toepassingen te vinden.