Klein Maar Fijn

(Let op: deze review bevat spoilers!)

Haast met de hobby!

Na het succes van vorig jaar startte SBS6 zondagavond 5 december met de uitzending van een nieuw seizoen Klein maar fijn. In een atelier nabij Nieuwegein presenteert Jan Versteegh de strijd tussen acht kandidaten om de titel Beste Miniatuurbouwer van Nederland. Alle deelnemers hebben een passie voor modelbouw, in alle vormen, materialen en uitingen. En bravo: er is een gelijke verdeling tussen vrouwen en mannen in diverse leeftijdscategorieën, waarmee ook de hoeveelheid ervaring met de hobby verschilt.

We maken kennis met Suzan (38, klantenservicemanager), Tessa (55, gietvloerenrestaurateur), Rick (30, militair), Marielin (30, kunstenares), Peter (58, veiligheidsdeskundige), Britt (21, student psychologie), Martin (64, controleur overslagbedrijf) en Marco (50, ICT onderwijsbegeleider). Britt betreurt het dat ze met haar modelbouwhobby weinig aansluiting bij anderen vindt. Volkomen terecht Britt, daar moet iets aan gebeuren, deze hobby is immers belangrijk! Een aantal kandidaten heeft thuis een goed geoutilleerde hobbykamer, een ander werkt een in krappe “bezemkast” of in de (bij)keuken, zittend met de knieën tegen de wasmachine en droger. Hoe dan ook: als je wil, is er altijd ergens wel plaats voor de modelbouwhobby.

De opdracht luidt: bouw in een lege tv-kast een miniatuurtafereel van een onvergetelijk moment uit de geschiedenis van zeventig jaar Nederlandse televisie. De kandidaten hebben daarvoor vijf dagen de tijd. Na afloop van de werkdag in het atelier mogen ze thuis doorgaan. Geen van allen is gewend in zo’n korte tijd iets af te bouwen, maar dit is een wedstrijd. Je moet in beperkte tijd je kunnen tonen, laten zien dat je met je verhaal in staat bent de jury te overtuigen. Voorlopig nog een strijd voor de winst per aflevering of door te gaan naar de volgende. De deelnemers voelen de druk, enige haast is geboden.

Het programma stelt de basis beschikbaar: een lege kast van een klassieke beeldbuistelevisie. De kandidaten mogen uit twaalf verschillende modellen kiezen. Direct na de aftrap is er in het atelier een run op afgedankte tv’s. En wie weet, inspireert het onderwerp ook kijkers thuis zodat er via kringloopwinkels en Marktplaats plots opvallend veel vintage televisies van eigenaar zullen wisselen…

Elke kandidaat wil uiteraard de mooiste miniatuurscene bouwen, voornemens die onder tijdsdruk meteen met twijfels, onzekerheid en soms wisseling van onderwerp gepaard gaan. De jonge Britt zette haar zinnen op een mini portable teeveetje. Enerzijds uitdagend vanwege de weinige beschikbare ruimte, anderzijds heb je minder werk het volume te vullen. Slim bedacht Britt! Haar onderwerp: de val van de Berlijnse Muur. Suzan had aanvankelijk hetzelfde plan, maar kiest uiteindelijk een scene uit Breaking Bad. Rick richt zich op de Elfstedentocht, Tessa neemt het klassieke spel 1 van de 8 met Mies Bouwman, Marielin lanceert de Apollo 11 raket, Peter gaat met De Fabeltjeskrant terug naar de kindertijd, Marco landt op de maan en Martin verplaatst zich in de VPRO-studio met een in 1967 choquerende scene uit het programma Hoepla waarin de toen eenentwintigjarige Phil Bloom naakt een krant las. Het eerste bloot op de Nederlandse televisie. Interessante en uiteenlopende thema’s; spannend

wat de deelnemers er van gaan maken.

Een deskundige jury zal de projecten op creativiteit en uitvoering beoordelen. Juryleden zijn Dido Geluk en Bobby de Groot. Dido is teamleider van het modelbouwatelier bij modelspoorbaan Miniworld Rotterdam. Bobby is animatieregisseur en docent aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht.

Zo verschillend als de gekozen onderwerpen, zo divers is de aanpak in uitwerking. Ieder heeft haar of zijn eigen methodes, technieken en materiaalgebruik. Helaas brengen de camera’s vooral dat laatste maar mondjesmaat in beeld. Ervaren modelbouwers begrijpen ongetwijfeld veel, zo niet alles wat de kandidaten laten zien, maar de kijker die uit interesse via dit programma kennis met de hobby wil maken en wat wil leren vist achter het net. Er mag natuurlijk geen sluikreclame worden gemaakt, merken van gereedschappen en hobbymaterialen blijven uit beeld, zoals de polystyreensnijder van Proxxon, Extra Thin plasticlijm van Tamiya en flaconnetjes verf van Vallejo. Goed, Fimo klei werd genoemd, maar vertel bijvoorbeeld kort iets over het maken van siliconenmallen en gieten in resin zoals Tessa liet zien, het snijden van PU-schuim (Peter), of waarvan maak je rook van een opstijgende raket (Marielin)? Het is een kleine moeite een korte uitleg te laten zien.

Nee, zoals in alle tv-wedstrijden en talentenjachten ligt de nadruk op alle facetten van strijd. Beelden van paniek, stress, moedeloosheid, mislukkingen, vermoeidheid en een enkel geluksmoment bij de kandidaten moeten zoveel mogelijk kijkers behagen. Tessa’s pogingen vanuit een bestaand figuurtje zelf een gelijkende Mies Bouwman te maken slagen niet, ze eindigt met Mis Baksel. Martin zwoegt in Fimo klei op Phil Bloom. Met een leuk detail: via een mechaniekje bewegen haar armen. Als ze haar krant laat zakken is haar volledige naaktheid in beeld. Schokkend! Ze blijkt een matig geproportioneerde lappenpop met slappe borsten. Meer aandacht voor bijvoorbeeld de opbouw van Suzans buitengewoon geslaagde actiefiguur of Marco’s maanlander was wel op zijn plaats geweest.

Zoals in vele disciplines is ook in de hobby haastige spoed zelden goed. In het kader van het concept Klein maar fijn hoort die er nu eenmaal bij. De factor ‘fijn’ staat onmiskenbaar onder druk, zoals de uiteenlopende eindresultaten van de projecten laten zien. Het jurycommentaar bleek goed onderbouwd en leert kandidaten en kijkers waarop te letten. Suzan wint terecht met haar overtuigend realistische shot uit Breaking Bad, Tessa mag met de hakken over de sloot mee naar aflevering 2. Martin is helaas de eerste afvaller. In de introductie toonde hij zich een veelzijdige en fantasierijke modelbouwer, maar zijn representatie van Phil Bloom was allesbehalve een kijkcijferkanon.